Soms signaleer ik iets waarvan ik denk: daar kunnen wij mensen nog iets van leren. Zoals zondagochtend vroeg, tijdens een duurloop over het strand. Het viel me op hoeveel honden er op zo’n zondagochtend worden uitgelaten. Sommige mensen wandelen zelfs met meerdere honden tegelijk over het strand. En altijd wordt hetzelfde spelletje gespeeld: het baasje gooit met een ballenwerper een tennisballetje weg. Over het zand, of zo de zee in. En de hond(en) erachteraan.
Wanneer er meerdere honden meedoen, vind ik het altijd fascinerend om te zien hoe ze omgaan met winst en verlies. Want ja, de hond die het balletje als eerste weet te bemachtigen, is volgens onze menselijke interpretatie de winnaar. De andere hond, die net te laat is of pech heeft dat het balletje een onverwachte wending neemt, delft het onderspit. Zo zien wij dat.
Maar, en hier komt het, de zogenaamde verliezer legt zich daar zonder morren bij neer. Hij probeert het balletje niet uit de bek van de ander te trekken, is niet jaloers, gaat niet boos blaffen of bijten. Hij jankt niet. Nee, hij draait zich rustig om en loopt samen met de winnaar terug naar het baasje. Klaar voor de volgende ronde. Alsof het allemaal niets uitmaakt.
Stel je eens voor hoe dit spel bij mensen zou verlopen. Ik denk heel anders. Veel mensen zouden teleurgesteld zijn, boos of jaloers worden. Ze zouden mopperen, huilen of zelfs agressief worden.
Hoe komt het dat honden zo gelaten kunnen reageren, terwijl wij mensen veelal moeite hebben om onze teleurstelling te verbergen? Het antwoord zit in hoe wij verlies persoonlijk maken. Wij koppelen de uitkomst aan ons zelfbeeld: “Ik heb het balletje niet, dus ik ben niet goed genoeg.” Of: “De ander speelt vals.” Wij verzinnen er een heel verhaal bij. Het balletje wordt een onderdeel van onze egoïsche identiteit. Mét balletje: ik ben iemand. Zónder balletje: ik ben minder.
Honden hebben daar geen last van. Zij zien een feit: het balletje zit in de bek van de ander. Punt. Geen drama. Geen strijd. Geen verzet.
En dat maakt hun reactie zo leerzaam. Want het is niet de uitkomst die lijden veroorzaakt, maar het verzet ertegen. De hond is ontspannen omdat hij het moment accepteert zoals het is. En dat kunnen wij mensen misschien ook leren: te zijn met wat er is, zonder oordeel, zonder verhaal.
Misschien een mooie uitnodiging voor vandaag?
Bij ACT Westland help ik mensen om dat te leren: omgaan met tegenslag, zonder verstrikt te raken. Niet door problemen weg te poetsen, maar door er op een andere manier mee te leren zijn.